Jesienią 1945 roku własnymi siłami oraz przy pomocy profesorów z innych wydziałów Uniwersytetu przystąpiono na Wydziale Rolnictwa do organizowania pierwszych katedr. Były to, jak je wówczas określano, zakłady naukowe o charakterze laboratorium, seminarium czy kliniki. Nazwa katedra pojawiła się w sprawozdaniach nieco później – w 1949/50 roku. Jak podawał dziekan prof. B. Świętochowski w sprawozdaniu sporządzonym 20 marca 1946 r., do tego czasu powstały katedry (zakłady):
- Limnologii i Rybactwa – 1.08.1945 r. na ul. K. Bartla 6
- Uprawy Roli i Roślin – 1.11.1945 r. na ul. C. Norwida 25
- Botaniki Rolniczej – 15.11.1945 r. na ul. B. Prusa 53
- Melioracji i Inżynierii Rolnej – 15.12.1945 r. na ul. C. Norwida 25.
- Sadownictwa i Warzywnictwa – 1.01.1946 r. na ul. C. Norwida 25.
W 1946 roku wraz z napływem kadry naukowo-dydaktycznej, studentów i postępu prac remontowych uruchomiono następnych 7 katedr. W sporządzonym przez dziekanat wykazie „specjalnych zakładów naukowych” na dzień 31 stycznia 1947 r. wymienionych było 12 katedr:
- Uprawy Roli i Roślin – kierownik prof. dr Bolesław Świętochowski.
- Botaniki Rolniczej – kierownik prof. dr Stanisław Tołpa.
- Chemii Rolnej – kierownik prof. dr Kazimierz Boratyński.
- Genetyki i Hodowli Roślin – kierownik prof. dr Tadeusz Ruebenbauer.
- Fitopatologii i Ochrony Roślin – kierownik prof. dr Eugeniusz Ralski
- Gleboznawstwa – kierownik prof. dr Jan Tomaszewski
- Uprawy Łąk i Roślin Pastewnych – kierownik prof. dr Zygmunt Golonka
- Sadownictwa i Warzywnictwa – kierownik z-ca prof. dr Franciszek Goc
- Limnologii 1 Rybactwa – kierownik prof. dr Marian Stangenberg
- Melioracji i Inżynierii Rolnej – kierownik prof. dr Stanisław Bac
- Ekonomii i Polityki Rolnej – kierownik prof. dr Władysław Tilgner.
- Technologii Rolniczej – kierownik prof. dr Aleksander Tychowski.
W roku 1946/47 zapoczątkował pracę Oddział Ogrodniczy, przyjmując pierwszych studentów. Tempo kreowania katedr w latach następnych było znacznie wolniejsze. W 1948 roku powstała Katedra Zoologii Rolniczej i Entomologii Stosowanej z kierownikiem z-ca prof. dr Janem Ruszkowskim. W 1949 roku powstała Katedra Warzywnictwa z kierownikiem prof. dr. Marianem Lityńskim (wyodrębniła się z dotychczasowej Katedry Sadownictwa i Warzywnictwa). W tym też roku przystąpiono do tworzenia Katedry Maszynoznawstwa Rolniczego z kierownikiem z-cą prof. inż. Zbisławem Martinim.
W 1950 roku uruchomiono:
- Katedrę Szczegółowej Uprawy Roli i Roślin – kierownik prof. dr Antoni Wojtysiak,
- Katedrę Ogrodnictwa Ozdobnego – z-ca prof. dr Jan Szendel,
- Katedrę Miernictwa – z-ca prof. dr Roman Hlibowicki.
- Katedrę Ekonomii Rolnej przemianowano na: Katedrę Socjalistycznych Przedsiębiorstw Rolnych – z-ca prof. dr Bohdan Kopeć.
W 1951 roku utworzono katedry: Ekonomii Politycznej i Polityki Agrarnej, ale nie zostały obsadzone. Na Wydziale Rolnictwa w roku akademickim 1950/51, ostatnim roku przynależności do Uniwersytetu, z uwzględnieniem zmian – istniały następujące katedry i ich kierownicy:
- Botaniki Rolniczej – prof. Stanisław Tołpa,
- Chemii Rolnej – prof. Kazimierz Boratyński,
- Genetyki i Hodowli Roślin – prof. Tadeusz Ruebenbauer,
- Fitopatologii i Ochrony Roślin – z-ca prof. dr Tadeusz Dominik,
- Gleboznawstwa – prof. Jan Tomaszewski,
- Ogólnej Uprawy Roli i Roślin – prof. Bolesław Świętochowski,
- Uprawy Łąk i Pastwisk – prof. Zygmunt Golonka,
- Sadownictwa – z-ca prof. dr Franciszek Goc,
- Limnologii i Rybactwa – prof. Marian Stangenberg,
- Melioracji i Inżynierii Rolnej – prof. Stanisław Bac,
- Technologii Rolniczej i Przetwórstwa Warzywno-Owocowego – prof. Aleksander Tychowski,
- Zoologii Rolniczej i Entomologii Stosowanej – z-ca prof.dr Jan Ruszkowski
- Warzywnictwa – prof. Marian Lityński
- Szczegółowej Uprawy Roślin – prof. Antoni Wojtysiak
- Ekonomiki Socjalistycznych Przedsiębiorstw Rolnych – z-ca prof. dr Bohdan Kopeć
- Ogrodnictwa Ozdobnego – z-ca prof. dr. Jan Szendel
- Maszynoznawstwa Rolniczego – z-ca prof. inż. Zbisław Martini
- Miernictwa – z-ca prof. dr Roman Hlibowicki,
- Ekonomii Politycznej – nie obsadzona
- Polityki agrarnej – nie obsadzona
W 1950 roku na Wydziale Rolnictwa został utworzony oddział Melioracji Rolnych, jako zalążek przyszłego wydziału i zostali przyjęci studenci na pierwszy rok studiów w tym oddziale. Dziekan i Rada Wydziału Rolnictwa zabiegali u władz Uniwersytetu o przyłączenie do Wydziału tzw. katedr hodowlanych, uzasadniając to głównie wymogami dydaktycznymi. Sprzeciwiał się temu Wydział Medycyny Weterynaryjnej i starania nie zostały zrealizowane. Niemniej profesorowie Tadeusz Konopiński (kierownik Katedry Szczegółowej Hodowli Zwierząt) i Tadeusz Olbrycht (kierownik Katedry Ogólnej Hodowli Zwierząt) z Wydziału Medycyny Weterynaryjnej prowadzili systematyczne zajęcia ze studentami Wydziału Rolnictwa i brali udział w posiedzeniach jego Rady.
W strukturze organizacji Uniwersytetu i Politechniki obok wydziałów i katedr pojawiły się instytuty. Po raz pierwszy mówił o nich dziekan prof. B. Świętochowski na posiedzeniu Rady Wydziału 28 stycznia 1947 roku. Zapoznał zebranych z propozycją rektora prof. S. Kulczyńskiego dotyczącą łączenia kilku katedr w instytut, na czele którego stałby wybieralny kierownik. Kierownicy instytutów tworzyliby Radę Naukową Uniwersytetu. Istniałyby dwa budżety: dydaktyczny i naukowy. Senat rozdzielałby fundusze dydaktyczne, a Rada Naukowa – naukowe. Założenia były dyskutowane, realizowane wolno i bez widocznego przekonania. Na początku 1948 roku Senat Uniwersytetu podjął decyzję o tworzeniu instytutów w skład których wchodziłyby katedry bądź to z jednego wydziału, bądź z wielu wydziałów, a więc miałyby charakter instytutów międzywydziałowych. Na Radzie Wydziału przedłożono projekt utworzenia następujących instytutów:
- Instytut Kultury Gleby złożony z katedr:
- Gleboznawstwa
- Melioracji i Inżynierii Rolnej
- Uprawy Roli i Roślin
- Chemii Rolnej
- Instytut Ogrodnictwa i Technologii:
- Sadownictwa i Warzywnictwa
- Technologii i Przetwórstwa
- Warzywno-Owocowego
- Technologii Chemicznej Przemysłu Rolniczego (z Wydz. Chemii)
- Pszczelarstwa (z Wydz. Medycyny Weterynaryjnej)
- Instytut Ekonomii Rolniczej
- Instytut Zootechniczny (złożony z katedr hodowli zwierząt)
- Instytut Botaniczny (międzywydziałowy)
- Instytut Ochrony Roślin:
- Entomologii i Ochrony Roślin
- Fizjopatologii
- Toksykologii – (Wydz. Chemii)
- Herbicytologii – (Wydz. Chemii)
Senat z niewielkimi zmianami zaakceptował propozycję Wydziału Rolnictwa. Poszczególne katedry Wydziału zostały włączone do następujących instytutów:
- Kultury Gleby
- Ogrodnictwa i Technologii
- Ekonomii
- Biologii Stosowanej
- Botaniki
- Ochrony Roślin
Poza Instytutem Kultury Gleby pozostałe miały charakter międzywydziałowy.
Utworzone instytuty najwidoczniej nie spełniały zamierzonych oczekiwań, bowiem już w maju 1950 r. na Wydziale Rolniczym zaproponowano ich nową organizację. Źródłem tego była sprawa tzw. katedr hodowlanych. Otóż 3 listopada 1949 roku odbyło się wspólne posiedzenie Rad Wydziałów Rolnictwa i Medycyny Weterynaryjnej pod przewodnictwem rektora prof. S. Kulczyńskiego. Rektor przedstawił sprawę katedr hodowlanych obu wydziałów, które – jego zdaniem – w niedostatecznej mierze je obsługiwały. Uważał za wskazane i zaproponował utworzenie z nich Instytutu Hodowlanego dla obsługi obydwu wydziałów. Instytut miałby podlegać Senatowi, a budżet byłby pokrywany przez oba wydziały. Utworzenie Instytutu Hodowlanego miało być zalążkiem Wydziału Zootechnicznego. Nowa propozycja przewidywała utworzenie następujących instytutów:
- Agrobiologicznego wraz z zespolonymi katedrami
- Hodowli Zwierząt
- Zespołu Katedr Ogrodnictwa i Ochrony Roślin
- Przetwórstwa Rolniczego.
Z wyjątkiem Instytutu Hodowli Zwierząt do pozostałych instytutów i zespołów katedr miały wchodzić tylko katedry Wydziału Rolnictwa. W praktyce zrealizowana została propozycja utworzenia Instytutu Hodowli Zwierząt. Mianowicie 9 stycznia 1950 roku profesorowie – kierownicy katedr: Ogólnej Hodowli Zwierząt, Szczegółowej Hodowli i Nauki o Żywieniu Zwierząt, Limnologii i Rybactwa, Hodowli Małych Zwierząt oraz Uprawy Łąk i Roślin Pastewnych M. Cena, Z. Golonka, T. Konopiński, T. Olbrycht i M. Stangenberg wyrazili w piśmie do Rektora Uniwersytetu i Politechniki gotowość połączenia swoich katedr w placówkę naukową, pod nazwą Instytut Zootechniczny. Następnie 25 lutego 1950 roku w imieniu już działającego Instytutu Zootechnicznego profesorowie T. Olbrycht i M. Cena wystąpili do Ministra Oświaty z odpowiednio umotywowanym projektem utworzenia Wydziału Zootechnicznego. 1 marca 1951 roku nastąpiła zmiana, a mianowicie w miejsce Instytutu Kultury Gleby został utworzony Instytut Produkcji Roślinnej, do którego weszły następujące katedry wydziału:
- Ogólnej Uprawy Roli i Roślin
- Szczegółowej Uprawy Roślin
- Uprawy Łąk i Pastwisk
- Chemii Rolnej
- Gleboznawstwa
- Hodowli Roślin i Nasiennictwa
- Melioracji i Inżynierii Rolnej
- Botaniki Rolnej
- Sadownictwa
- Warzywnictwa
Dyrektorem Instytutu został mianowany prof. B. Świętochowski. Zważywszy, że z 20 istniejących wówczas katedr nie wszystkie były obsadzone, to praktycznie ponad połowa wydziału znalazła się w Instytucie Produkcji Roślinnej.
Kadra naukowo-dydaktyczna
Kadra naukowo-dydaktyczna, nieliczna w 1945 r., od pierwszych dni 1946 r. zaczęła się szybko powiększać. Przybywało coraz więcej pracowników z różnych stron kraju, m.in. z Puław, Lublina, Warszawy, Bydgoszczy, a najwięcej z dawnego Wydziału Rolniczo-Lasowego Politechniki Lwowskiej w Dublanach. Rektor prof. St. Kulczyński tych, którzy byli po habilitacji, przyjmował na stanowisko profesora nadzwyczajnego. Dopiero po pewnym czasie prezydent B. Bierut, na wniosek Ministra Oświaty, nadał tytuły naukowe profesora nadzwyczajnego. W 1947 roku tytuł profesora otrzymał Kazimierz Boratyński, Zygmunt Golonka, Tadeusz Ruebenbauer, w 1948 r. Władysław Tilgner, Stanisław Tołpa i Aleksander Tychowski. W roku akademickim 1946/47, jak podawał w sprawozdaniu dziekan prof. B. Świętochowski, stan liczbowy kadry naukowo-dydaktycznej kształtował się następująco:
- 3 profesorów zwyczajnych
- 7 profesorów nadzwyczajnych
- 1 zastępca profesora
- 17 adiunktów
- 12 asystentów starszych
- 9 asystentów młodszych
- 2 demonstratorów
- 1 asystent wolontariusz
- Razem: 52 osoby
Nieco mniejsza liczba pracowników naukowo-dydaktycznych wymieniona została w Składzie Osobowym Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu na rok 1947, a mianowicie:
- prof. dr Stanisław Tołpa – kierownik Katedry Botaniki Rolniczej
- ad. dr Włodzimierz Tymrakiewicz
- st. asyst. Stanisław Art
- prof. dr Tadeusz Ruebenbauer – Genetyki i Hodowli Roślin
- ad. inż. Danuta Młodzianowska
- mł. asyst. inż. Szymon Brej
- prof. dr Eugeniusz Ralski – Fitopatologii i Ochrony Roślin
- ad. mgr Jan Zub
- st. asyst. inż. Jadwiga Opyrchał
- prof. dr Kazimierz Boratyński – Chemii Rolnej
- ad. inż. Adam Wondrausch
- st. asyst. inż. Jadwiga Sobieszczańska-Wondrausch
- prof. dr Jan Tomaszewski – Gleboznawstwa
- st. asyst. mgr Jan Rokicki
- mł. asyst. Stanisław Kowaliński
- prof. dr Bolesław Świętochowski – Uprawy Roli i Roślin
- ad. inż. Witold Niewiadomski
- st. asyst. inż. Natalia Balicka
- st. asyst. inż. Henryk Kern
- mł. asyst. Wincenty Grzegorski
- prof. dr Zygmunt Golonka – Uprawy Łąk i Roślin Pastewnych
- ad. inż. Stanisław Włodarczyk
- mł. asyst. inż. Włodzimierz Lidtke
- z-ca prof. dr Franciszek Goc – Sadownictwa i Warzywnictwa
- ad. inż. Wacław Michalski
- mł. asyst. Paweł Szymik
- asyst. wolontariusz Tadeusz Hertz
- prof. dr Marian Stangenberg – Limnologii i Rybactwa
- st. asyst. mgr Włodzimierz Romaniszyn
- st. asyst. inż. Krystyna Stangenberg
- mł. asyst. lek. wet. Bolesław Gwoździewicz
- prof. dr Stanisław Bac – Melioracji i Inżynierii Rolnej
- ad. inż. Jan Wierzbicki
- st. asyst. inż. Adam Ośięcimski
- mł. asyst. Rudolf Hohenberg
- prof. dr Aleksander Tychowski – Technologii Rolnej i Przetwórstwa Warzywno-Owocowego
- ad. inż. Wilhelm Kamienobrodzki
- ad. inż. Stanisław Masior
- mł. asyst. Michał Trzebiński
- prof . dr Władysław Tilgner – Ekonomii Rolnej
- ad. dr Bogdan Kopeć
- mł. asyst. Paweł Sztefek
- prof. dr Bolesław Świętochowski – kier. Zakładu Doświadczalnego Swojec
- ad. inż. Antoni Studziński
- st. asyst. inż. Elżbieta Małysa – Hala wegetacyjna Karłowice
- ogrodnik Mieczysław Cięcieląg
Lista pracowników naukowo-dydaktycznych miała charakter płynny, bowiem stale odbywał się ruch kadrowy. W roku akademickim 1947/48 liczba pomocniczych pracowników naukowych zmniejszyła się o trzech, ale w następnych latach wystąpił wyraźny wzrost liczbowy kadry. Związany był z rozbudową dalszych katedr, wzrostem ilości studentów, rozbudową zaplecza naukowo-badawczego (laboratoria, pracownie, majątki doświadczalne) oraz rozszerzania i wzrostu tempa badań naukowych. W roku akademickim 1947/48 zostały zapoczątkowane promocje doktorskie i przewody habilitacyjne, które wydatnie wpłynęły na rozwój własnej kadry naukowej. Z czasem jedni, jak profesorowie Marian Lityński i Bohdan Kopeć, awansowali, drudzy – jak profesorowie: Antoni Wojtysiak, Jan Ruszkowski czy Tadeusz Dominik – przybywali z innych ośrodków. We Wrocławiu problemem było zapewnienie pracownikom naukowym mieszkań. W marcu 1949 roku dziekan informował rektora, że pięciu profesorów i docentów (z-ca prof. dr Tadeusz Dominik, doc. dr Marian Lityński, prof. dr. Tadeusz Ruebenbauer, z-ca prof. dr Jan Ruszkowski, prof. dr Władysław Tilgner) bądź dojeżdżają co tydzień i odbywają zajęcia wg planu, bądź też przyjeżdżają na tydzień w miesiącu i wówczas zajęcia kumulują.
W dniu 1 września 1951 roku, kiedy formalnie kończył się okres przynależności do Uniwersytetu, a zaczynał samodzielny byt Wyższej Szkoły Rolniczej (w praktyce organizacja WSR trwała kilka miesięcy), na Wydziale Rolnictwa pracowało 19 profesorów (zwyczajni, nadzwyczajni, zastępcy profesorów) i 77 adiunktów i asystentów.
Powołany po zakończonej wojnie Wydział Rolnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego stał się kontynuatorem długoletnich tradycji nauk rolniczych rozwijanych w Dublanach pod Lwowem. To tam w 1856 roku staraniem Gospodarskiego Towarzystwa Galicyjskiego utworzono wzorcową Szkołę Gospodarstwa Wiejskiego, która w 1901 roku stała się Akademią Rolniczą, pierwszą na ziemiach polskich akademicką uczelnią rolniczą. W 1919 roku, po odzyskaniu niepodległości, została włączona do Politechniki Lwowskiej jako Wydział Rolniczo-Lasowy. Przesunięcie na zachód granic państwa polskiego po drugiej wojnie światowej zmusiło miliony Polaków do szukania nowej ojczyzny na Ziemiach Odzyskanych. Do zniszczonego wojną Wrocławia, aby od podstaw tworzyć polski ośrodek naukowy, przybywali uczeni z różnych stron Polski, ale najwięcej ze Lwowa. Nie zabrakło wśród nich przedstawicieli nauk rolniczych.
